Op weg naar een nieuwe CultuurNota
Grote kans dat jullie het al hebben zien langskomen of dat je er zelf over hebt meegedacht; er wordt hard gewerkt aan de nieuwe cultuurnota van gemeente Enschede. CultuurNetwerk Enschede. Maandagavond 20 maart is de nota van Uitganspunten besproken in de Kamer Sociaal. Hierin komen de raadsleden bij elkaar die cultuur in hun portefeuille hebben. Ik heb gisteren namens CultuurNetwerk Enschede gebruik gemaakt van het spreekrecht.
Allereerst wilde ik de gemeente danken voor het participatietraject in aanloop naar de nieuwe cultuurnota. Het is goed om dit te zien dat er in dit stuk veel terugkomt wat ik mezelf en anderen heb horen zeggen. De gemeente heeft goed geluisterd . De laagdrempeligheid van de gemeente en haar ambenaren draagt bij aan de culturele energie die er heerst in deze stad.
De nota bestaat uit 6 punten en ik heb deze nader belicht vanuit de ogen van het professionele culturele middenveld en mijn zorgen op bepaalde punten onder de aandacht gebracht. De nota vind je hier
1. Er wordt in de nota gesteld de basis op orde is. De basis bestaat hierin dan uit de grote instellingen en het amateurveld. Het is goed dat we een rijk amateur-verenigingsleven kennen en dat de grote instellingen ons van hoogstaande cultuur voorzien. Maar los van het feit of het middenveld niet gewoon onderdeel is van de basis is het ook eigenlijk niet echt op orde in de betaling van de professionals die er werken of ingehuurd worden. Op veel plekken wordt niet voldaan aan Fair Pay en dit zou wel de norm moeten zijn.
2. Punt twee is een pnderscheidend middensegment; wat goed dat hiervoor nu aandacht is. Het moet in kaart gebracht en veel zichtbaarder worden. Een eerlijke culturele markt moet gestimuleerd worden. De intrinsieke waarde uitdragen en het niet alleen zien als een soort tussenstation tussen amateur en grote instellingen. Er zijn zorgen over veerkracht, en financiele zekerheid daar moet aandacht voor zijn
3. Er wordt gepleit voor ruimte voor experiment. Dit is een belangrijk punt want artistieke vrijheid levert cultuur van kwaliteit. Dit vraagt om vertrouwen in de kennis, kunde en motivatie van de professionele cultuurmakers. In de gesprekken die ik tot nu toe gevoerd heb met deelnemers aan CultuurNetwerk klotst de werklust, de kennis en kunde werkelijk over de plinten. Vertrouw hen en het levert meer op dan nauwe kaders.
4. Het vierde punt gaan over talentontwikkelingstrajecten; hier schuurt het. Ik mis in de talentontwikkeltrajecten het middenveld: niet alles is te vinden bij de grote organisaties, aandacht voor de rol van het middenveld hierin; denk aan kleinere organisaties als theatermakerij, popscool, Blackbrick, Academia musica. Het is voor deze organisaties ook vaak lastig ‘concurreren’ met flink gesubsidieerde instellingen. Zij bieden een rijk aanbod dat aanvullend is op de diensten van de grote instellingen maar krijgen nu geen of te weinig steun voor.
5. Cultuur dichtbij is bij uitstek een onderwerp waarin het het middenveld een grotere rol kan spelen. Je vindt deze cultuurmakers door de hele stad en zij zijn goed in staat daar te werken en relaties te leggen: ik vraag om niet alles in handen van grote organisaties te leggen. Niet elke bewoner voelt zich thuis bij de grote instellingen, de drempel kan voor hen te hoog zijn. De kleinere organisaties hebben een menselijker maat die toegang tot cultuur voor meer mensen mogelijk kunnen maken
6. Eigenzinnig Enschede: het culturele middenveld biedt vaak een minder mainstream aanbod. Omdat ze klein zijn, kan men onderscheidender zijn en niches vullen waar grotere organisaties niet genoeg publiek voor kunnen vinden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de vele underground intiatieven die Enschede kent. Klein en veel levert bijzonder aanbod is beeldbepalend voor een stad.
Ik heb de raadsleden opgeroepen ambitieus te zijn en om vanaf nu bij Cultuur niet meer alleen te denken aan het amateurveld en de grote instellingen maar vooral ook aandacht te schenken aan het ruime en boeiende middenveld. De nota kent drie financiele varianten en alleen bij de meest ambiteuze variant is er genoeg ruimte voor ondersteuning van het middenveld en voor Fair Pay aan cultuurmakers. Dus heb ik gevraagd om niet te kiezen voor de voorzichtige of middelvariant want dan krijg je ook een voorzichtige of middelmatige stad die zijn talent de deur wijst, en het de professional het onmogelijk maakt om op een eerlijke manier in zijn inkomen te voorzien en te doen waar hij goed in is. Houd in het achterhoofd dat het de cultuurmakers in het middenveld er niet om gaat rijk worden maar om te kunnen doen waar ze goed in zijn: creeeren, onderzoeken, leren en het geleerde doorgeven, verrassen en verrijken, ontregelen zodat we kunnen vernieuwen, ontroeren en verbinden. Maar helaas doen zij dit nu te vaak onzichtbaar, in een oneerlijke concurrentiepositie, voor een tarief dat ver onder het redelijke ligt en met te weinig ondersteuning vanuit de gemeente. Dit veroorzaakt onzekerheid, te weinig slagkracht, te weinig draagkracht. Met wat hulp kan het middenveld veel meer betekenen voor Enschede.
Het was goed om te merken dat de sfeer onder de raadsleden bijzonder positief was, de meeste aanwezigen kozen voor de ambitieuze variant en meerdere raadsleden vroegen de wethouder om zelfs nog wat meer ambitie te tonen. Cultuur leeft weer en het is goed om te horen dat het weer wordt gezien als een essentieel onderdeel van een bloeiende stad waarin iedereen kan deelnemen aan en kan genieten van alles wat ook het middenveld te bieden heeft.
Ik hoop dat deze trend doorgezet wordt in de definitieve cultuurnota en dat er voor het culturele middenveld nieuwe mogelijkheden geschapen worden om nog meer tot bloei te komen. CultuurNetwerk Enschede denkt ook hierin weer graag mee. De planning is nu dat op 3 april de CultuurNota besproken en hopelijk vastgesteld wordt in de Gemeenteraads vergadering. Ik houd jullie op de hoogte.
Mocht je vragen hebben of willen meedenken? Mail dan naar info@cultuurnetwerkenschede.nl
(Er is een registratie van deze vergadering gemaakt, die kun je hier terugkijken. Bespreking CultuurNota is vanaf ongeveer 2h.10.00)